Rüzgar Eğimi (Wind Gradient) nedeniyle Deep Stall ve Spin

Güvenlik ve uçuş tekniği ile ilgili yazıları bu kategoride paylaşabilirsiniz.

Moderatör: Moderatör Ekibi

Kullanıcı avatarı
SERVET
Mesajlar: 194
Kayıt: 15.07.2006, 15:49
Ad Soyad: Servet Yalçınkaya
Şehir: İstanbul
:
250+ Club
Aldığı Beğeni: 68 / 3
Pilot Menüsü: 

Rüzgar Eğimi (Wind Gradient) nedeniyle Deep Stall ve Spin

Mesaj #1 gönderen SERVET » 1 on yıl 3 hafta önce (04.03.2014, 17:45)

Rüzgar Eğimi ve Gölgesi (Wind gradient, wind shadow)

Rüzgar eğimi nedeniyle özellikle başlangıç düzeyindeki pilotların inişte son yaklaşmada deep stall yada spine girerek düşüp yaralanma ihtimali yüksektir.
Rüzgar eğiminin anlaşılması ve etkilerinin bilinmesi özellikle bu gibi durumların yaşanmasının önüne geçecektir.

Birçok pilot rüzgar eğiminin etkileri ile karşılaşmakta ve yaralanmaktadır fakat bu kazaların arkasındaki gerçek neden farkedilmeden doğrudan deep stall veya spine bağlanmaktadır.

Rüzgar eğimi: rüzgar hızı yer seviyesine doğru yaklaştıkça sürtünmeden dolayı düşer. Bu etkiye rüzgar eğimi denir.Özellikle inişte son yaklaşmada bizim uçuşlarımıza etki eder. Kalkışlarda da rüzgar eğimi göz önünde bulundurulmalı ve yukarıya doğru çıktıkça rüzgar kuvvetinin artacağı bilinmeli ve geri sürüklenme riskininde değerlendirilmesi gerekmektedir.
Genellikle yerden 60 metre yükseklikte başlamakla beraber bunun iki katı yüksekliğinede çıkabilir veya etkisi son 30 metre içersinde hissedilebilir hatta yere birkaç metre kalada başlayabilir.
Bölgenin topografyası bitki örtüsü yerleşim alanları termik hareketler rüzgar eğiminin daha keskin veya daha yumuşak olmasına etki eder.

Termiğin az olduğu stabil havalarda dikey hava hareketi olmadığından
dolayı rüzgar eğimi daha keskin ve güçlü olacaktır. Termiğin olduğu kararsız hava koşullarında dikey hava hareketleri yatay hava hareketinde oluşan rüzgar eğimini yumuşatıp zayıflatabilir. Bu yüzden rüzgar eğiminin etkileri çoğunlukla sahil kesimindeki uçuş bölgelerinde daha çok hissedilecektir. Karasal iklimin hakim olduğu iç kesimlerde termal hareketlilik rüzgar eğimini yumuşatır ve pek dikkate alınmasına gerek yoktur. Fakat güçlü vadi rüzgarlarının hakim olduğu bölgelerde rüzgar eğimi oluşabilir.

Rüzgar gölgesi bir engelin rüzgaraltında kalan kısmında rüzgar hızının aniden düşmesine denir ve rüzgar eğimi ile aynı etkiye sahiptir.

Rüzgar eğiminin etkilerinin anlaşılması için bazı temel kavramların bilinmesi gerektir.

Hava hızı: kanat hava içersinde ilerlediğinde kanatın yüzeyinde oluşan havanın hızıdır. Bu hava hızına bağlı olarak bir kaldırıcı kuvvet oluşur. Kanatın yüzeyindeki hava hızı hucum açısına göre değişir. rüzgar hızından ve yönünden bağımsız olarak kanatın aerodinamik yapısının kendi yüzeyinde oluşturduğu hava akımının hızıdır.

Yer hızı:Kanatın yeryüzü üzerindeki izdüşümünün hızı. Yer referans alındığındaki sürati.

Stall hızı: Kanatın uçmaya başladığı minimum havahızıdır. Ancak bu hava hızına ulaştığında kanat üzerindeki aerodinamik kuvvetler bir kaldırıcı kuvvet oluşturup kanatı uçurabilir.Ya da tam tersi Kanat uçarken bu havahızının altına düşerse kanat üzerindeki vektörel kuvvetler bir kaldırıcı üretmeyecek ve kanat uçmayı bırakacaktır

Örnek:kanatınızın stall hızı 23 km olsun bulunduğunuz tepede 15 km rüzgar var ise siz kanatla 8 km lik (23-15) bir hıza ulaştığınızda havalanacaksınız demektir.
Kafa rüzgarında Hava hızı=Yer hızı+Rüzgar hızı diye basit bir denklem kurabiliriz.

Ormanlıda kanatı bir noktada demir atmış balon gibi havada asılı bir şekilde dakikalarca durdurmamızdaki sır da bu denklemdedir. Buradaki tek kısıt rüzgarın hızının kanatın stall hızından fazla olması gerekir yoksa kanadı uçar vaziyetde durdurma imkanı yoktur. Yani hava hızı 25 km=Yer hızı 0 km+ rüzgar hızı 25 km olacaktır
Varsayalım ki rüzgar hızı aniden 20 km ye düştü denkleme göre aynı hava hızını korumamız için kanatın yer hızının artması yani hızlanması için hucum açısını düşürerek öne doğru hafifçe dalması gerek.
25 km=5 km+20 km
Hava hızı,stall hızı, yer hızı gibi kavramlarla biraz beyin jimnastiği yaptıktan sonra tekrar konumuza dönelim.

Kanat rüzgar eğimi veya gölgesine girdiği zaman pilotun hiç fren müdahalesinde bulunmaması gerekmektedir çünkü kanat kaybetmiş olduğu hava hızını öne doğru dalarak tekrar kazanmak isteyecektir. Azalan rüzgar hızı nedeniyle yer hızı ve çöküşü artacaktır. (Bruce gold smith in tabiriyle rüzgar eğimi tıpkı bir bastırıcı gibi davranır.İnmeyi umduğunuz noktadan çok daha geriye inmenize neden olacaktır.) Bu dalışla pilot yere hızlı ve tehlikeli bir şekilde yaklaşır ve pilotda hava
hızının arttığı yanılgısı oluşur ve dalışı durdurmak için frenlere asılır sonrasında stall veya spinle yere çarpar.

Peki kanat neden öne doğru dalar. Kanat daha düşük rüzgar hızına sahip bir alana girmiştir ve aerodinamik yapısını korumak için hucum açısını düşürüp aynı hava hızını sürdürmek için öne doğru dalması gerekmektedir. Bu dalış etkisi rüzgar eğimi veya rüzgar gölgesinin rüzgar hızını ne kadar düşürdüğü ile doğru orantılı olarak artacaktır.
Rüzgar hızı çok düşerse kanatında öne doğru dalışı o derece fazla olacaktır.

Bir örnek vermek gerekirse 30 metrede rüzgar hızı 15 km olsun ve son 10 metrede 5 km ye düşsün. Kanadınızın trim hızı 38 km ve yüzde 40 frenli yaklaşıyorsunuz yani
hava hızınız 32 km yer hızınız ise 17 km. (32 km hava hızı= 17 km yer hızı+ 15 km rüzgar hızı)
10 metre yüksekliğe geldiğnizde aniden rüzgar 5 km ye düşüyor hava hızınız ise birden 22 km ye(32-10) düştü stall hızınız ise 23 km
yani artık kanadınız uçmuyor aerodinamik yapısını hava hızını kaybetti ve stall oldunuz. Rüzgar hızında bu denli keskin ve ani bir düşüş rüzgar gölgesinde olabilir.
Rüzgar eğiminde ise daha kademeli bir düşüş olacağı için kanat bu 10 km lik rüzgar hızındaki düşüşü öne dalarak ve akabinde ciddi bir çöküşle kompanse edebilir.

Yer hızı 17 km den 27 Km ye çıktığında tekrar eski hava hızını kazanmış olarak uçuşuna devam edecektir. (32 HH=27 YH+ 5 RH)
Fakat pilot burda ciddi birçöküş yaşayıp akabinde yer hızının artmasından dolayı yere doğru hızla yaklaşmaya başlarken panik yapıp frenlere asılırsa stall olacaktır.

Genelde kazalar kanatın hava hızını korumak için yaptığı bu dalışı durdurmak isterken meydana gelir. Eğer rüzgar eğimi veya rüzgar gölgesine girildiğinde yeterli yükseklik varsa pilot aşırı müdahale etmezse öne doğru dalıp tekrar hava hızını kazandığında uçuşuna daha yüksek bir yer hızıyla tekrar devam edecektir. Eğer çok frenli girmediyse rüzgar eğimine güzel bir iniş yapma fırsatı hala vardır palye ile. Eğer çok frenli girdiyseniz kötü ve sert bir iniş sizi bekliyor demektir.

Rüzgar eğiminin etkisini en aza indirmek için son yaklaşmayı çok frenli değil mümkün olduğunca hızlı bir şekilde yapmak gerekir. İdeal olan yüzde 20 fren pozisyonudur. Hem kanatın hava hızını çok düşürmemiş olursunuz hem de kanatı ve havayı hissedebilmek için yeterlidir.

En kötü senaryolardan biride rüzgar eğimine dönüş esnasında girmektir. Kanadı yatırdığınızda yukarda olan ucu daha fazla hava hızına aşağıda kalan ucu ise rüzgar eğiminden dolayı çok daha az hava hızına sahip olacaktır. Dönüşün rüzgar altı ve rüzgar üstü kısmında değişik tepkiler vercektir. 360 derecelik bir dönüşte rüzgar altına doğru dönerken kanatın iki ucu arasındaki hava hızı farkı dramatik bi şekilde arttığı için keskin bir şekilde yatacak ve hızla irtifa kaybedecek rüzgar altına doğru döndüğünde ise kanat rüzgar üstüne doğru dönmeye direnecek çok yavaş tepki verecektir.

Diyelim ki son yaklaşmadasınız yan rüzgarda son s'nizi yapıp rüzgar üstüne dönüşünüzü yaparken rüzgar eğimi ya da gölgesine girdiniz siz dönmeyi umarken kanat dönüşe direncek ve çok yavaş
tepki verecektir ve dönmeyi umduğunuz noktadan çok daha ileri bir noktaya doğru kaydıktan sonra dönüşünüzü gerçekleştirebileceksiniz. Eğer önünüzde inişinizi kısıtlayan bi engel yoksa bu gecikme pekde fazla problem yaratmayacaktır fakat var ise stresle kanadı döndürmek isterken spine sokabilirsiniz.

Anabatik veya dinamik soaring yaparken tepe hizasında veya altında iken sekiz çizmek yerine yamaca çok yakın 360 atmaya kalktığınızda rüzgar eğiminin süpriz etkisiyle karşılaşabilirsiniz.

Yamaç boyunca akan rüzgarın hızı sürtünmeden dolayı yamaca yaklaşdıkça düşecek ve yamaç boyunca bir rüzgar eğimi oluşturacaktır. Dönüşünüzde rüzgar üstünden rüzgar altına doğru hızlı ve dar bi dönüş yapıp yamaca çok yaklaşırsanız rüzgar altından rüzgar üstüne dönüşte ise kanatın hava hızı düşücek ve dönüşe direnecek çöküşü artacak belkide dönüşünüzü tamamlayamadan yamaca çarpacak ya da dönüşü başlangıçtaki hızda sürdürmek için ve yamaca çarpmamak için freni çok çekecek sonrasında spine gireceksiniz.

Rüzgarlı bir günde ağaçlarla çevrili bir alana ya da bir engelin rüzgar altına inmek zorunda kaldınız ilk önce rotorlu bi alandan geçicek sonrasında rüzgar gölgesi ile karşılaşacaksınız. İniş planlamasını iyi yapmayıp kanadı frenleyip süzülüşünü düşürerek inmeye çalışırsanız rüzgar gölgesinde kanat hava hızını kaybedip stalla girebilir.
%20 fren konumu ve güzel bir iniş planlamasıyla hem rotorlu bölümde aktif pilotaj imkanı hem de rüzgar gölgesinde iyi bir hava hızı sağlanacaktır.
http://www.youtube.com/watch?v=cLSwhkt4b5Y
Dosya ekleri
indir.jpg
indir.jpg (8.75 KiB) 19365 kere görüntülendi

[gif uzantısı deaktif edildi ve görüntülenemiyor.]

[gif uzantısı deaktif edildi ve görüntülenemiyor.]

[gif uzantısı deaktif edildi ve görüntülenemiyor.]


Son beğenen omer


Kullanıcı avatarı
Bilal Can
Mesajlar: 8
Kayıt: 04.07.2013, 14:42
Ad Soyad: Bilal Can Koyun
Şehir: Antalya
Aldığı Beğeni: 0 / 1
Pilot Menüsü: 

Mesaj #2 gönderen Bilal Can » 1 on yıl 3 hafta önce (05.03.2014, 12:27)

Bu Güzel Bilgi Paylaşımı için Teşekkür Ederiz Servet Kardeşim....

Kullanıcı avatarı
lsslzadam
Mesajlar: 53
Kayıt: 11.01.2012, 22:51
Ad Soyad: İsmail Yüksel
Şehir: Elazığ
Aldığı Beğeni: 1 / 0
Pilot Menüsü: 

Mesaj #3 gönderen lsslzadam » 1 on yıl 3 hafta önce (05.03.2014, 12:47)

Çok yararlı gördüğüm bilgi paylaşımı için teşekkür ederiz...

ender
Mesajlar: 165
Kayıt: 17.06.2012, 17:10
Ad Soyad: Ender İnal
Şehir: Adana
Aldığı Beğeni: 12 / 2
Pilot Menüsü: 

Mesaj #4 gönderen ender » 1 on yıl 3 hafta önce (05.03.2014, 15:42)

Başımdan aynen geçen bi olay:

Adana Kabasakalda yelkenkanatla ilk yüksek uçuşumu yaptığımda, tepede rüzgar hızı 25-30 km hızla eserken iniş alanında son 10 metrede 5-6 km hızla esiyordu.

ve ben de acemi olduğum için son yaklaşmaya bilerek hızlı giriyordum. yaklaşık 40 km hızla.

son 10 metreye indiğimde iniş aşağı giden arabanın debriyajına basmış gibi kanat dahada hızlandı.

son 1-2 metreye indiğimde kanadı yavaş yavaş açarak hızını azalttım ve sertçe bir palye ile durdurdum.

o yere yakın irtifada uzun bir mesafeyi yerden 1 metre yüksekte ve yere paralel bir şekilde katettiğimi iyi hatırlıyorum.

Kullanıcı avatarı
SERVET
Mesajlar: 194
Kayıt: 15.07.2006, 15:49
Ad Soyad: Servet Yalçınkaya
Şehir: İstanbul
:
250+ Club
Aldığı Beğeni: 68 / 3
Pilot Menüsü: 

Mesaj #5 gönderen SERVET » 1 on yıl 3 hafta önce (06.03.2014, 10:52)

Rüzgar eğimine güzel bir örnek. Hava hızınızın yüksek olması iyi bir palye yapmanıza fırsat vermiş.

ahmetoztiryaki
Mesajlar: 165
Kayıt: 15.06.2006, 14:31
Ad Soyad: Eyüp Ahmet Öztiryaki
Şehir: Amasya
Aldığı Beğeni: 2 / 0
Yaş: 59
İletişim:
Pilot Menüsü: 

Mesaj #6 gönderen ahmetoztiryaki » 1 on yıl 2 hafta önce (06.03.2014, 17:14)

Güzel bir bilgi paylaşımı olmuş teşekkür ederim, emeğine sağlık.
Özellikle yeni başlayan arkadaşlar iniş aşamasında bu konuyu ne kadar iyi anlamış olurlarsa o kadar rahat iniş yapar diye düşünüyorm.
Bir de acizane paraşüt yaklaşık 5-6 metre üzerimizde duruyor ve biz "RÜZGAR EĞİMİ" ne kanattan daha önce girmiş oluyoruz ve de yüzümüzde hissettiğimiz rüzgar birden duruveriyor. (Kasklarda onu anlama için cam veya mika vs kullanılmıyor ) işte rüzgarın yüzümüzdeki etkisi durduğu anda birkaç sn içinde kanat da rüzgar eğimi içine girip öne saldırmaya çalışacak acemi veya tedirgin pilot kanadı tutabilmek için frenleri çekecektir. İşte stol ve spin sebebi budur. O halde yere hızlı yaklaşmak iyi bir çözüm olacak ve şayet yavaş kalmış isek mutlaka son 10 metrede yüzümüzdeki rüzgara göre frenleri salmalı ve rüzgar eğimine kanadı hızlandırarak girmeliyiz. Şunu unutmamalıyız 1 sn havacılıkta çok uzun bir zamandır ve biz rüzgar eğimine girdiğimizde kanat için halen zaman vardır. Bu süreyi değerlendirmek lazım :)

Son beğenen BerkhanB


Kullanıcı avatarı
Champion
Mesajlar: 649
Kayıt: 30.11.2007, 20:39
Ad Soyad: Semih Sayir
Şehir: İstanbul
:
Yarışma Pilotu 200+ Club Dealer
Aldığı Beğeni: 5 / 1
Pilot Menüsü: 

Mesaj #7 gönderen Champion » 1 on yıl 2 hafta önce (06.03.2014, 20:46)

ahmetoztiryaki yazdı:Güzel bir bilgi paylaşımı olmuş teşekkür ederim, emeğine sağlık.
Özellikle yeni başlayan arkadaşlar iniş aşamasında bu konuyu ne kadar iyi anlamış olurlarsa o kadar rahat iniş yapar diye düşünüyorm.
Bir de acizane paraşüt yaklaşık 5-6 metre üzerimizde duruyor ve biz "RÜZGAR EĞİMİ" ne kanattan daha önce girmiş oluyoruz ve de yüzümüzde hissettiğimiz rüzgar birden duruveriyor. (Kasklarda onu anlama için cam veya mika vs kullanılmıyor ) işte rüzgarın yüzümüzdeki etkisi durduğu anda birkaç sn içinde kanat da rüzgar eğimi içine girip öne saldırmaya çalışacak acemi veya tedirgin pilot kanadı tutabilmek için frenleri çekecektir. İşte stol ve spin sebebi budur. O halde yere hızlı yaklaşmak iyi bir çözüm olacak ve şayet yavaş kalmış isek mutlaka son 10 metrede yüzümüzdeki rüzgara göre frenleri salmalı ve rüzgar eğimine kanadı hızlandırarak girmeliyiz. Şunu unutmamalıyız 1 sn havacılıkta çok uzun bir zamandır ve biz rüzgar eğimine girdiğimizde kanat için halen zaman vardır. Bu süreyi değerlendirmek lazım :)


Pek olmadı..!

Kullanıcı avatarı
Champion
Mesajlar: 649
Kayıt: 30.11.2007, 20:39
Ad Soyad: Semih Sayir
Şehir: İstanbul
:
Yarışma Pilotu 200+ Club Dealer
Aldığı Beğeni: 5 / 1
Pilot Menüsü: 

Mesaj #8 gönderen Champion » 1 on yıl 2 hafta önce (08.03.2014, 09:05)

Selamlar Ahmet bey..
Fazla vaktim olmadığı için pek açıklayıcı birşey yazmadım.
Anlatmaya çalıştığınız şey ile anlattığınız şey farklı olabilir.. Öncelikle Pilotun hissettiği rüzgarın kesilmesi kanadın hava hızının kesilmesi anlamına gelir. Bu durum genellikle derin stall veya stall anlamına gelir.
Bunun dışındaki durumlarda rüzgar eğimi etkisi ile hava hızı düşmeyecektir. Çok detaylı inceleyemedim ama Servet konuyu güzel açıklamış.
Ek olarak basit bir örnekleme yapmakta yarar olabilir.

20-25 km ruzgara karşı son yaklaşmaya giren bir pilot düşünelim.. Bu etki yüzünden hava hızı sabit kalsada yer hızı artacaktır. Bu nedenle ilk yapılan hesaptaki son yaklaşma açısı aynı sebeple süzülmede arttığı için iniş noktasına yüksek kalacaktır. ( Pilot iniş yerine yüksek gelecektir)
Pilotun yer hızını korumak için yaptığı bilinçsiz tepki (Frenlerin farkında olmadan aynı hızı korumak amacıyla çekilmesi) kanadın stall a girmesine sebep olabilir.

Böyle durumlara karşı pilotun kullandığı kanadın fren konumlarını ve konumların kanat hava hızına etkisini, kanadın stall noktasınının (Fren ne kadar çekildiği zaman kanat stalla giriyor!) farkında olması gereklidir.
Daha basit bir önlem olarak Servetin dediği gibi İniş yerine fazla frenli yaklaşmamaktır. Rüzgarlı havalarda zaten pek gerekli değildir.

Yüzümüzdeki rüzgar( Hava Hızı)
Bisiklete binen adamın yüzünde hisstetiği rüzgardan farklı değildir.. Bisiklet yavaşlayınca bu rüzgar azalır, hızlanınca artar. Uçuş ve iniş sırasında bu saydıklarımızdan farklı olarak dönüş ve salınım anlarında extra santifruj etkisi bu rüzgarın artmasına/azalmasına sebeb olabilir.

Bu iki durumu karıştırmamakta yarar var.

Saygılar
Semih

ahmetoztiryaki
Mesajlar: 165
Kayıt: 15.06.2006, 14:31
Ad Soyad: Eyüp Ahmet Öztiryaki
Şehir: Amasya
Aldığı Beğeni: 2 / 0
Yaş: 59
İletişim:
Pilot Menüsü: 

Mesaj #9 gönderen ahmetoztiryaki » 1 on yıl 2 hafta önce (09.03.2014, 02:22)

Semih hocam açıklamalar için teşekkür ederim.

Kullanıcı avatarı
SERVET
Mesajlar: 194
Kayıt: 15.07.2006, 15:49
Ad Soyad: Servet Yalçınkaya
Şehir: İstanbul
:
250+ Club
Aldığı Beğeni: 68 / 3
Pilot Menüsü: 

Mesaj #10 gönderen SERVET » 1 on yıl 2 hafta önce (10.03.2014, 23:02)

Semih Hocam güzel açıklamış.
Yumuşak bir rüzgar eğimi iniş alanına yüksek gelmenize neden olacaktır.
Keskin bir rüzgar eğimi ise bir bastırıcı gibi davranacaktır.
Darbeli bir havada soaring yaparsanız benzer bir durumla karşılaşırsınız. Son derece rahatsız edici bi durumdur pitch stabiliteyi sağlamak son derece güçtür.
Darbe aralığı 7-8 km yi bulduğu bir durumda rahatlıkla gözlemlenebilir kanat rüzgar hızı düştüğünde aynı hava hızını korumak için hucum açısını düşürüp dalıp çökücek rüzgar arttığında ise hucum açısı artacak tırmanacak düştüğünde yine çökücek kontrolsüz bi şekilde yunuslama hareketi darbelerle devam edecektir.

Yani keskin bir rüzgar eğimi ile darbeli bi havada benzer bir davranış sergiler kanat, hava hızını korumak için öne doğru dalar çöker ve hızlanır.

http://vimeo.com/38037425

Kullanıcı avatarı
SERVET
Mesajlar: 194
Kayıt: 15.07.2006, 15:49
Ad Soyad: Servet Yalçınkaya
Şehir: İstanbul
:
250+ Club
Aldığı Beğeni: 68 / 3
Pilot Menüsü: 

Mesaj #11 gönderen SERVET » 9 yıl 11 ay önce (02.04.2014, 19:44)

Başlığı açtığımda konuyla ilgili bir kaza videosu bulamamıştım. Bir yolcu uçağının videosunu koymak zorunda kalmıştım. Korayın bu videosu rüzgar gölgesi ve dolayısıyla rüzgar eğiminin etkisini çok güzel gösteriyor. Bu paylaşım için koraya teşekkür ederim.
Video https://www.facebook.com/photo.php?v=252433084938707
Konu başlığı http://www.ypforum.com/viewtopic.php?t=14075


Kullanıcı avatarı
H_E_L_P_55
Mesajlar: 482
Kayıt: 27.06.2011, 08:15
Ad Soyad: Koray Kos
Şehir: Turhal
:
50+ Club
Aldığı Beğeni: 2 / 0
Pilot Menüsü: 

Mesaj #12 gönderen H_E_L_P_55 » 9 yıl 4 ay önce (02.11.2014, 13:04)

servet abi sanırım bu videodaki olayda Rüzgar Eğimi defalarca seyrettim kapanma yok gibi ama kanat bir anda dalışa geçiyor gibi geldi

http://www.youtube.com/watch?v=UNngZxGx2hc

Kullanıcı avatarı
SERVET
Mesajlar: 194
Kayıt: 15.07.2006, 15:49
Ad Soyad: Servet Yalçınkaya
Şehir: İstanbul
:
250+ Club
Aldığı Beğeni: 68 / 3
Pilot Menüsü: 

Mesaj #13 gönderen SERVET » 9 yıl 4 ay önce (02.11.2014, 19:58)

Evet kesinlikle rüzgar gölgesi. Ağaçlarla çevrili çukurda kalan bir alana inmeye çalışıyor. Rüzgar aniden kesilince kanat hava hızını korumak için öne doğru dalıyor öne dalışı tutmaya çalışırken kanat uçma yetisini kaybediyor ve sert bir iniş gerçekleşiyor. Konuyla ilgili bir örnek daha oldu:) paylaşım için saol.
Esasında sık yaşanan bir olay olmasına karşın bu tür kazalara yol açan neden pek bilinmediğinden gözden kaçıyor.

Kullanıcı avatarı
Çaylak_
Mesajlar: 196
Kayıt: 28.06.2008, 20:02
Ad Soyad: İsmail Avcı
Şehir: Bursa
:
50+ Club
Aldığı Beğeni: 1 / 0
Pilot Menüsü: 

Mesaj #14 gönderen Çaylak_ » 9 yıl 4 ay önce (03.11.2014, 22:57)

Koray bu adamin sansizligi senin indigin yer gibi her taraf duzluk degilmis. senin indigin gibi bir bolgeye iniyo olsaymis belki daha az panikle palya vermeyi dusunup durumu olaysiz atlatabilirdi. Aslinda xc ucucularimizin basina bu tip durumlar geliyordur, bizden cok daha tecrubeliler yorum yapsa daha faydali olur.

Kullanıcı avatarı
ahmetsen
Mesajlar: 160
Kayıt: 04.07.2012, 17:37
Ad Soyad: Ahmet Şen
Şehir: Ankara
:
100+ Club
Aldığı Beğeni: 17 / 0
Yaş: 45
İletişim:
Pilot Menüsü: 

Re: Rüzgar Eğimi (Wind Gradient) nedeniyle Deep Stall ve Spin

Mesaj #15 gönderen ahmetsen » 7 yıl 7 ay önce (08.08.2016, 08:21)

Servet Abi senin makalelerine bayılıyorum. Hem akıcı bir dil kullanıyorsun hemde acayip kritik konulara değiniyorsun. Sağda solda haberli habersiz makalelerini hunharca kullanıyorum, paylaşıyorum haberin ola...

Kullanıcı avatarı
SERVET
Mesajlar: 194
Kayıt: 15.07.2006, 15:49
Ad Soyad: Servet Yalçınkaya
Şehir: İstanbul
:
250+ Club
Aldığı Beğeni: 68 / 3
Pilot Menüsü: 

Rüzgar Eğimi (Wind Gradient) nedeniyle Deep Stall ve Spin

Mesaj #16 gönderen SERVET » 7 yıl 7 ay önce (09.08.2016, 00:19)

Teşekkürler Ahmet. Tepe tepe kullan çekinme :+1:


Kullanıcı avatarı
SERVET
Mesajlar: 194
Kayıt: 15.07.2006, 15:49
Ad Soyad: Servet Yalçınkaya
Şehir: İstanbul
:
250+ Club
Aldığı Beğeni: 68 / 3
Pilot Menüsü: 

Re: Rüzgar Eğimi (Wind Gradient) nedeniyle Deep Stall ve Spin

Mesaj #17 gönderen SERVET » 7 yıl 7 ay önce (10.08.2016, 03:44)

viewtopic.php?f=6&t=19203&p=106642#p106642
Darbe aralığının fazla olması da rüzgar eğimi ve rüzgar gölgesi gibi spin ve deep stalla yol açabilir. Engin arkadaşımızın başına gelen kazanın oluş biçimi beni bu konu hakkında daha fazla düşünmeye sevk etti.

Rüzgar hızındaki ani değişiklikler, hava hızının değişmesine neden olduğu için kanat bu duruma yer hızını arttırarak yani öne doğru dalışa geçerek tepki veriyor eğer bu engellenirse spin veya deep stall oluyor idi.

Rüzgar hızındaki anlık düşüş miktarı(darbe farkı) eğer hava hızının stall hızının altına düşmesine neden olacak kadar büyük ise kanat hava hızını arttırmak için dalışa geçme takatini dahi bulamayacak spin veya deep stalla direkt düşecektir.
Örnek vermek gerekirse kazadaki durumu ele alabiliriz. Nevada nın stall hızı saatde 23 km dir.
Yüzde 20 fren ile gittiğine göre, o sıradaki hava hızını basit bir işlem ile bulabiliriz. Nevada nın trim hızı saatde 38 km dir. 38-23=15 yani frenlerle saatde 15 km lik bir hız aralığını kontrol ediyoruz. Yüzde 20 fren ile 15 x ⅕= 3 km lik bir hız dilimini düşürürüz. Yani hava hızımız saatde 35 km dir yüzde 20 fren aldığımızda.
Engin nin söylediğine göre olay anında yüzde 20 fren ile yer hızı saatde 5 km imiş.
Hava hızı = Yer hızı + Rüzgar hızı denkleminde göre 35 = 5 + Rüzgar hızı
Rüzgar hızı = 30 km/h
Son yaklaşmada Mevcut denklem
35 km/h = 5 km/h + 30 km/h
Darbe aralıkları kaza günü 15 km/h - 25 km/h arası sonrasında 25 km/h - 35 km/h olduğu söyleniyor.
Kanatın aerodinamik yapısını koruması ve uçması için kanat üzerindeki hava akışının yani hava hızının mümkün olduğunca stabil olması gerekir. Kanat üstündeki hava hızının aniden değişmesi aerodinamik kuvvetlerin oluşmasını engelleyip spin veya deep stall olmasına yol açabilir.
Şimdi burda bir parantez açıp uçuşa uygunluk yönünden rüzgar değerlendirilirken nelere bakarız onun hakkında bir ön bilgi vermek faydalı olacaktır.
Rüzgar değerlendirilirken 3 faktöre bakarız darbe miktarına, darbe döngüsüne ve darbe keskinliğine.
Darbe farkı, rüzgar hızındaki minimum ve maksimum değerler arasındaki farktır.
Darbe döngüsü, Darbenin başlama ve bitişi arasında geçen süreye denir. yani minumum rüzgar hızının döngü süresi. Diyelim ki rüzgar minumum 25 den maximum 35 e yükseldi sonra tekrar 25 e düştü. Bu iki dip nokta arasındaki süreye darbe döngüsü diyoruz.
Darbe keskinliği ise rüzgarın maximum değerine ulaşma süresi. Çok kısa sürede maximum yapıyorsa çok daha tehlikeli. Bu araçlardaki 100 km e hıza ulaşma süresi ile kıyaslanabilir:) kolay hatırlanması için.

Bu 3 faktöre bakılarak rüzgar analiz edilir.
Kural olarak darbe farkı 8 km/h den fazla ve darbe keskinliğide 4 sn den az ise uçulmaz. Darbe döngüsü havanın geneli hakkında bilgi verir ve uzun olması iyidir. Ayrıca kural olarak rüzgar 5 dk içersinde 30 dereceden fazla yön değiştiriyorsa kanadın kapanmasına yol açabilir.
Rüzgar hızındaki ve yönündeki bu değişiklikler havanın türbülanslı olduğuna işaret eder.

Bu ön bilgiden sonra örnek olaydaki darbe farkı değişiminin kanatın hava hızını nasıl etkileyeceğini inceleyelim ve darbe farkındaki 8 km/h lik değişimin neden kanatın uçuşunu zora soktuğunu daha iyi anlayalım.
Hatırlarsak son yaklaşmada 30 mt yükseklikte mevcut durumun denklemsel ifadesi şu idi.
Hava hızı = Yer hızı + Rüzgar hızı
35 km/h = 5 km/h + 30 km/h

Darbe farkı o gün 10 km/h. Yani max 30km/h min 20 km/h rüzgar hızı.

Anlık hava hızımız 5 + 20= 25 km/h olacaktır
Ayrıca buna birde yüzde 20 fren konumunuda eklersek 25 km/h-3 km/h= 22 km/h anlık hava hızı yapar. Nevadanın stall hızı 23 km/h. Anlık hava hızı stall hızının altında kaldığı için kanat direkt deep stall veya spin e kayacaktır. Eğer stall hızının altında kalmasaydı kanat hava hızını arttırmak için öne doğru dalma fırsatı bulabilecekti.
Sol taraf muhtemelen sağ tarafa göre biraz daha fazla frenli olduğu için kritik olan stall hızının altına düşüp spine kaydı. Spini farkedip frenleri bıraktı, kanat spinden çıkarken öne daldı. Dalışı durdurmak için çok fazla fren aldı ve kanat deep stalla düştü. Kanat deep stalldan çıkıp tekrar öne saldırdı bu sefer bu dalış full stall ile sonlanıp yere düştü.

Darbe farkı 8 km/h den fazla olduğunda frenleri kontrol edilen hız aralığı çok daralıyor. Çok az frenli bir konumda dahi kanat spine veya deep stalla kayabiliyor.

Son beğenen PaRaDoX

Kullanıcı avatarı
SERVET
Mesajlar: 194
Kayıt: 15.07.2006, 15:49
Ad Soyad: Servet Yalçınkaya
Şehir: İstanbul
:
250+ Club
Aldığı Beğeni: 68 / 3
Pilot Menüsü: 

Rüzgar Eğimi (Wind Gradient) nedeniyle Deep Stall ve Spin

Mesaj #18 gönderen SERVET » 7 yıl 7 ay önce (10.08.2016, 09:38)

Edit: son cümle cep telefonunun otomatik düzeltme özelliği nedeniyle düşük ve anlamsız olmuş.Doğrusu
"Darbe farkı 8 km/h den fazla olduğunda frenlerin kontrol ettiği hız aralığı çok daralıyor." olacak.

Son bir düzeltme daha :) "Rüzgar değerlendirilirken 3 faktöre bakarız darbe miktarına, darbe döngüsüne ve darbe keskinliğine." cümlesinde "darbe miktarı" darbe farkı olması gerekirdi.