Hava Sahası ve Uçuş Güvenliği

Güvenlik ve uçuş tekniği ile ilgili yazıları bu kategoride paylaşabilirsiniz.

Moderatör: Moderatör Ekibi

Kullanıcı avatarı
Mali
Mesajlar: 21
Kayıt: 20.06.2008, 18:00
Ad Soyad: Mehmet Ali Armutlu
Şehir: Ankara
Aldığı Beğeni: 0 / 0
Pilot Menüsü: 

Hava Sahası ve Uçuş Güvenliği

Mesaj #1 gönderen Mali » 1 on yıl 4 yıl önce (16.10.2009, 17:37)

Hava sahası ile ilgili bazı genel bilgileri paylaşmak istedim. Bilgilerin gerekliliği yamaç paraşütü yapanlar için tartışılır da olsa bu konudaki fikir alışverişi belki birimize fayda sağlayabilir.

(Bu mesajın bilgilendirme amacı dışında kimseyi kısıtlı bölgelerde uçmaya teşvik etmek gibi bir amaç taşımadığını, uçuşla ilgili kararların pilotun kendi inisiyatif ve sorumluluğu dahilinde olduğunu hatırlatmama gerek olmadığını düşünüyorum. )

Bulunduğumuz şehirde ya da bölgedeki hava alanlarının yakınındaki uçuş trafiğini daha iyi anlayabilmek için önce “hava sahası” kavramını incelemek faydalı olabilir.

Aşağıdaki son şekil ve açıklamalar Jeff Goin'in - Powered Paragliding Bible 2- adlı kitabından alınmıştır.Dilerseniz yp ile ilgili kitaplarını amazon.com'dan sipariş edebiliyorsunuz. Ayrıca yazara ait http://www.footflyer.com adlı bir site de mevcut. Kendisi aynı zamanda yolcu uçağı pilotu da olduğundan kitapta bu bilgilere yer vermiş, ben de izni ile tercüme etmeye çalıştım.
Mr. Jeff Goin, thank you for your kind permission


Kısaltmalar ve Çevirmeler

1nm (1 nautical mile - 1 deniz mili/ havacılıkta da kullanılan mesafe birimidir) : 1.852 km
1 feet : 30.48 cm

5,1,2&3
Bulutlardan 500 feet (yaklaşık 150 m) aşağıda 1000 feet (yaklaşık 300 m) yukarıda 2000 feet (yaklaşık 600 m) yatay uzaklıkta ve 3 mil görüş şartı.

CoC 1 (Clear of Clouds and 1 mile vis)
Bulut kleransı ve 1 mil görüş mesafesi şartı.

AMSL (Above Mean Sea Level)
Deniz seviyesinden yükseklik belirtirken kullanılır

AGL (Above Ground Level)
Yer yüzeyinden yükseklik belirtirken kullanılır.


“Hava sahası” teriminin sınıflandırılması önem ve kısıtlama sıralamasına göre şöyledir.

A Hava sahası :

Deniz seviyesinden (MSL) 18000 feet (yaklaşık 5500 m ) ve üzeri. Limitlerimiz dışındadır. Bu sahada uçaklar aletli uçuş planına sadık kalarak hava trafik kontrolörü ile irtibat halinde seyahat ederler.

Kapsama : Tüm ülke ve sahillerden 12 deniz mili açığa kadar.
Bölgesel haritalarda belirtilmez.


B Hava Sahası :

Büyük hava limanlarını çevreleyen hava sahasıdır. Ters çevrilmiş bir düğün pastasını andıran şekli ile haritalarda kalın mavi çizgilerle belirtilir. Üst sınırı MSL 10000 feet (yaklaşık 3050 m) civarındadır. Giriş izne tabidir.

Katmanların altından uçulabilir. Fakat birçok hava aracı da aynısını yapacağından yoğun hava trafiğine hazırlıklı olunmalıdır. Bu bölgelerde uçulması gerekiyorsa katmanların belirtilen alt sınırından alçakta olunduğundan emin olarak uçulmalıdır.

Kullanım : Kule İznine tabidir. İzin alınma olasılığı ise uçak telsizi ile irtibat kurulsa bile (yp, paramotor vb. için) çok düşüktür. 3 mil görüş ve bulut kleransı (CoC) sağlanmalıdır.

Bölgesel haritalarda kalın mavi çizgilerle her dairesel bölümde üst- alt sınırla birlikte belirtilir.

Yükseklikler iki sıfır atarak feet cinsinden

Örnek gösterimler :


100 : Üst sınır 10000 feet / Alt sınır 3600 feet
36
100 : Üst sınır 10000 feet / Alt sınır zemin
SFC

(Not: Alıntılanan bilgiler Birleşik Amerika hava sahası için geçerlidir. Türkiye'de ise hava sahasının sınıflandırılması henüz yapılmamıştır. Türkiyedeki hava limanlarını çevreleyen hava sahası çoğu zaman silindirik şekle sahiptir. Örneğin Esenboğa havaalanının dikey limitleri 4500 feet AMSL /SFC (Yeryüzü) olarak verilir. Havalimanlarının belirtilen yarıçaptaki yatay limitleri ve belirtilen irtifa dahilindeki dikey limitleri içerisinde uçmak kurallara aykırıdır. Bir de uygun ekipmanınız olsa bile kule ile irtibat kurmak vb. davranışlar daha farklı sonuçlar getirebilir diye düşünüyorum. Kontrol kulesinin bizimle meşgul olmasını gerektirecek kadar hava trafiğine yakın olmak pek istediğimiz ve genellikle de içine düşmediğimiz bir durum sanırım.)

C hava Sahası :

B hava sahasının daha az trafiği olan küçük versiyonudur. Genellikle özel havayolu şirketlerinin küçük jetleri ve özel uçaklar ve diğer bazı hava taşıtları tarafından kullanılan hava alanlarından 10 deniz mili yarıçapında bir daireyi kapsar ve üst sınırı MSL 4000 feet (yaklaşık 1200 m) civarındadır. Hava sahasının kullanımı izne tabi olmasına rağmen genelde (yp için) izin verilmez.
Hava sahası dahilinde 5,1,2&3 şartları sağlanmalıdır.

Haritalarda B hava sahasına benzer şekilde fakat pembe çizgilerle gösterilir.


D hava sahası

Kontrol kulesi olan birçok küçük hava alanının etrafını çevreler Genellikle hava alanından 5 mil yatay ve AGL 2500 feet dikey limitleri olan bir bölgeyi kapsar. Eğer kule faal değilse E hava sahası olarak kabul edilir, kullanımı yine izne tabidir. 5,1,2&3 şartlarını gerektirir. Haritalarda mavi kesikli çizgilerle belirtilir.

E hava sahası : Genellikle C ve D hava sahalarının uzantısıdır. Ultralight'ların girişi izne tabidir.

G hava sahası : Diğer hava sahalarının dışında kalan bölgedir. Taşra bölgelerinin çoğunluğu – seyrek yerleşim olan bölgeler dahil- G hava sahası ile örtülüdür. E hava sahası ile sınırlanmakla birlikte bazı bölgelerde dikey limiti 14500 feet'e kadardır.

Askeri VR- IR (Visual Route- Instrument Route) sahaları : Uçaklar alçaktan ve hızlı uçtuklarından bu bölgelerde uçulması tehlikelidir. Haritalarda gri çizgilerle belirtilir.

ADIZ (Air Defense Identification Zone) / Hava savunma bölgeleri : Genelde ülke sınırlarında veya hassas askeri alanların üzerinde yer alan hava sahalarıdır. Buralarda uçmak size ateş açılmasına sebebiyet verebilir.

Bulutlardan uzak uçmak neden önemli? :
Bir bölgede uçuş yapabilmenin diğer bir ön şartı da görüş mesafesi ve bulut kleransıdır. Minimum görüş şartları gerektiren G hava sahasında dahi güvenlik amacıyla bulutlardan uzak olunması ve 1 mil görüş mesafesine sahip olunması gereklidir. Uçuşlarda irtifa kazandıkça uçaklarla karşılaşma olasılığı da artmaktadır.

Uçaklar 10000 feet (3050 m) altındaki irtifalarda 250 knot (463 km/h) hızla sınırlandırılmıştır. Bu hızla 700 – 800 metre ötede bir paraşütçü gören bir uçak pilotunun gerekli manevraları yaparak yön değiştirmesi için 6-7 saniye süresi olacaktır.

10000 feet üzerinde ise hız sınırlaması yoktur. Bu yüzden 5 mil görüş şartı ile birlikte buluttan 1 mil yatay mesafede olunma şartı da ortaya çıkar ki bu mesafe bile örneğin 400 knot (740 km/h) hızla giden bir uçak pilotuna sadece 9 saniye civarında bir manevra süresi bırakır.

Tüm kayıtlı hava araçlarının Ultralight sınıfına giren motorlu ve motorsuz yamaçparaşütlerine göre uçuş önceliği bulunur. Bir hava aracının sesini duyduğunuzda olduğunuz yerde 360 derece dönmek görünmenize yardımcı olabilir.

NOTAM (Notice to Airmen): Uçuşa sınırlandırılmış ya da yasaklanmış bölgeler bölgesel haritalarda belirtilirken, herhangi bir nedenden dolayı bir bölgenin hava sahasında oluşan geçici değişiklikler konusunda hava araçlarının pilotlarının bilgilendirilmesi NOTAM kanalıyla yapılır.
Bu bilgilerin dikkate alınması kritik öneme sahiptir. Doğal afetler, askeri tatbikatlar, roket denemeleri, kitlesel toplantılar, kazalar, önlemler ya da daha diğer birçok nedenden ötürü NOTAM yayınlanabilir. (Askeri tesisler, politik öneme sahip yerleşkeler, milli hassasiyete haiz noktalar vb. hava sahasında kalıcı kısıtlamalar olan yerler, bölgesel haritalarda belirtilir.)


Herkese İyi Uçuşlar

Saygılarımla
Mehmet Ali Armutlu

BAZI HAVA ALANLARI, YATAY VE DİKEY LİMİTLERİ VE UÇAKLARIN İNİŞTE KULLANDIĞI ALÇALMA ROTALARI

Ankara ve İstanbul Havaalanları için ayrılma rotaları ve farklı pistlere yaklaşma için farklı rotalar mevcut. Sadece fikir vermesi için birer adet ekliyorum.

(Not: Esenboğa havalimanındaki iniş ve kalkış trafiği Akıncı Jet üssündeki aktiviteye de bağlı.Haritada görüldüğü üzere buna Etimesgut+ Güvercinlik hava limanlarının kısıtlamaları ve şehrin üzerindeki uçuşa yasak zonlar eklenince Ankara üzerindeki geniş bir dairede uçuş yapmak oldukça riskli görünüyor. Ayaş Kumludoruk ise Akıncı üssünün görünen yarım dairesinin 3 deniz mili içerisinde bulunuyor. Hafta içi jetler uçarken uçmak oldukça tehlikeli. Ayrıca Kuzeyinde minimum 6500 ya da 8000 feet AMSL irtifadan geçen Esenboğa'nın yaklaşma-ayrılma rotaları var. Akıncının mesaisi dışında tepenin Batısı – Güneyi (Güneyde Haymana'ya kadar) Esenboğa'nın rotaları haricinde görünse de askeri nakliye uçakları, gözlem yapan helikopterler ve diğer küçük uçaklar konusunda dikkatli olmak gerek. Doğuda Akıncı jet üssüne doğru uçmak tehlikeli ve yasak. Gölbaşı ve cıvarı uçakların minimum 8000 feet irtifadan yaklaşma rotasına girdikleri bölge. Yine de diğer hava araçlarının alçak geçişlerine karşı dikkatli olunması gerekebilir.)

Akıncı Jet Üssü
yatay limitleri: CTR 400356N-0323358E Radius 14nm- pist eksenine 4 nm doğudan geçen hattın kestiği saha
dikey limit : 12000 FT AMSL / SFC
Dosya ekleri
alphabet_airspace.jpeg
Uluslararası Hava Sahası Tanımı
esenboga_star200.jpg
Ankara Esenboğa

yatay limitler: CTR: 401724N0330059E, 401210N0331033E, 395457N0325356E,
400145N0324600E

dikey limit : 4500FT AMSL/SFC
(Not: Esenboğa havalimanındaki iniş ve kalkış trafiği Akıncı Jet üssündeki aktiviteye bağlı.Haritada görüldüğü üzere
konya_STAR200.jpg
Konya Havaalanı :

yatay limit CTR:Centered on 375856N - 0323358E Radius 5 NM
dikey limit :4500 FT AMSL /SFC
erkilet_STAR200.jpg
Kayseri Erkilet Havaalanı
yatay limit : CTR centered 384556N 0352859E radius 5 NM
dikey limit : 4500 FT AMSL/SFC
istanbulStar200.jpg
İstanbul Atatürk Havaalanı :

Yatay Limit : Yesilkoy CTR Centered 405803 N 0284826E Radius 7nm
Dikey Limit : 1500 FT AMSL/SFC
corlu_star100.jpg
Çorlu Havaalanı :

Yatay Limit : Kule merkezde 410817 N 0275509 E 10 nm Radius
Dikey Limit 4000 FT AMSL / SFC


Kullanıcı avatarı
utferd
Mesajlar: 37
Kayıt: 10.04.2009, 10:58
Ad Soyad: Alperen Tozluca
Şehir: Konya
Aldığı Beğeni: 0 / 0
Pilot Menüsü: 

Mesaj #2 gönderen utferd » 1 on yıl 4 yıl önce (16.10.2009, 18:25)

Mehmet Bey teşekkürler,

Hakikaten oldukça iyi bir yazı/çeviri olmuş. Bir süredir merak içindeydim bu konuda. Sormak istediğim birşey var. Ben Konya'da ikamet ettiğim için Konya ek'indeki üzerine soracağım. Bu çizimde sivil havaalanı var sanırım, peki askeri hava alanı için bu bilgiyi nasıl alabiliriz? Yani jetlerin uçuş güzergahlarını falan (Hoş hava kuvvetlerinden bahsediyoruz belli olmaz ama :D)

Bir umut sorayım yine de ben :D

Teşekkürler tekrar.

Kullanıcı avatarı
Champion
Mesajlar: 649
Kayıt: 30.11.2007, 20:39
Ad Soyad: Semih Sayir
Şehir: İstanbul
:
Yarışma Pilotu 200+ Club Dealer
Aldığı Beğeni: 5 / 1
Pilot Menüsü: 

Mesaj #3 gönderen Champion » 1 on yıl 4 yıl önce (16.10.2009, 19:57)

Güzel bir derleme olmuş.
Önemli bir eksikliğimizdi. Elinize sağlık.


Semih

Kullanıcı avatarı
SkyCloud
Mesajlar: 566
Kayıt: 13.04.2005, 10:25
Ad Soyad: Akin Gokbulut
Şehir: İstanbul
:
Moderatör Yarışma Pilotu 150+ Club
Aldığı Beğeni: 20 / 0
Pilot Menüsü: 

Mesaj #4 gönderen SkyCloud » 1 on yıl 4 yıl önce (16.10.2009, 22:05)

Ayni konu uzerinde Eylul 2008'de derledigim yaziyi asagida tekrar veriyorum. Tanimlamalarin hepsi birebir uymayabilir veya Ulkemiz sartlarina uyarlanmasi gerekebilir.
Tamami asagidaki basliktan da okunabilir.
http://www.ypforum.com/viewtopic.php?t=3676&highlight=

SkyCloud yazdı:5-6 sene once ucus izni almak icin sinavina hazirlandigim Kanada yonetmeliginin hava sahalarina dair bolumunu asagida (sanki ulkemiz sartlarina uyarlanmis gibi) ek bilgi ve referans olarak veriyorum.

Yelkenkanat ve Yamaç Paraşütü İşletme ve Kullanımı :

1. Aşağıda belirtilen durumlarda hiç kimse yelkenkanat / yamaç paraşütü kullanamaz.
a.Geceleyin. Günbatımından 1.5 saat sonra başlayıp gündoğumundan 1.5 saat önce biten zaman aralığı gece olarak nitelendirilmektedir.
b.IFR uçuşunda
c.Aşağıdaki 2 ve 3 nolu maddeye tabi olmakla birlikte, kontrollü hava sahasında
d.Eğer yelkenkanat/yamac parasutu aşağıdaki gibi donanımlara sahip değilse
•(1) Hava taşıtının ana gövdesine uygun tarzda sabitlenmiş ve kolayca kontrol edilecek ve
•(2) Tahsis edilen frekanslarda iki yönlü iletişime müsaade eden uygun telsiz iletişim sistemi ki bu şekilde hava taşıtının kullanıldığı
-Class D hava sahasında
-Hava savunma kesişim zonlarında (ADIZ : Air Defence Interception Zone)
-Zorunlu frekans alanında (MF : Mandatory Frequency)
e.Aşağıdaki 4 ve 5 nolu maddeye tabi olmakla birlikte, yanında yolcu bulundurma veya
f.Yanında bulunan her yolcunun
•yukarıdaki altparagraf d(1) belirtilen tarzda emniyete alınmamış olması ve
•koruyucu kask takmamış olması durumunda

2. Kontrollü hava sahasında aşağıda belirtilen durumlarda yelkenkanat / yamaç paraşütü kullanılabilir.
a.Havaalanı merkezinden 5 deniz miline kadar mesafelerde veya kontrolsüz havaalanının kontrol zonu içersinde havaalanı işleticisinden izin alınmışşa
b.Kontrolsüz havaalanının kontrol zonu içersinde havaalanı trafik kontrol ünitesinden iki yönlü telsiz iletişimiyle trafik kontrol geçiş izni alınmışsa

3. Class E hava sahasında aşağıda belirtilen durumlarda yelkenkanat / yamaç paraşütü kullanılabilir.
a.Pilot
-(1) minimum 16 yaşındaysa
ve
-(2) YPYK Federasyonu yazılı sınavından minimum 60 geçer not almışsa. Sınavın kapsamında Class E hava sahasında yelkenkanat / yamaç paraşütü kullanımıyla ilgili Türkiye Havacılık Düzenlemeleri, hava trafik prosedürleri, uçuş alet ve ekipmanları, navigasyon, uçuş operasyonları ve insan faktörleri/psikolojisi konuları olmalıdır.
b.Yelkenkanat / yamaç paraşütü manyetik pusula ve altimetre donanımlarına sahipse
c.Kros uçuşu yapılıyorsa
d.Pilot en yakın Uçuş Servis İstasyonunu (FSS) Class E hava sahasında yapacağı uçuşun tahmini süresi ve kalkış zamanı hakkında bilgilendirmişse

Hava Sahasının Yapısı (sadece fikir vermesi için).
Ülke Domestik Hava Sahası. Ülke domestik hava sahası coğrafik olarak Güney Domestik Hava Sahası, Kuzey Domestik Hava Sahası, Batı Domestik Hava Sahası, Doğu Domestik Hava Sahası ve / veya benzeri şekillerde bölünebilir.

Ayrıca Domestik Hava Sahası dikey düzlemde 18.000 feet ASL ve altındaki tüm hava sahalarını kapsayan Alçak Seviye Hava Sahası ve 18.000 feet ASL ve üstündeki tüm hava sahalarını kapsayan Yüksek Seviye Hava Sahası olarak da bölünebilir. Bazı Domestik Hava Sahalarında tüm Yüksek Seviye Hava Sahaları kontrol edilebilir. Bazı Domestik Hava Sahalarında ise Uçuş Seviye 230 (23.000 feet) üzerindeki tüm Yüksek Seviye Hava Sahaları kontrol edilebilir, 18.000 feet ASL ve FL230 arasındaki hava sahası kontrol edilmeyebilir.

Kontrollü ve Kontrolsüz Hava Sahası.
a.Kontrollü Hava Sahası. Kontrollü Hava Sahası Hava Trafik Kontrol (ATC) hizmetinin sağlandığı ve bazı veya tüm hava taşıtlarının hava trafik kontrolüne tabi olduğu bir hava sahasıdır. Kontrollü Hava Sahası aşağıdaki tip hava sahalarından oluşur :
(1)kontrol alan uzantıları
(2)kontrol zonları
(3)yüksek seviye havayolları
(4)alçak seviye havayolları
(5)Kontrol Alanları
(6)terminal kontrol alanları
(7)geçiş alanları
(8.)Kısıtlı hava sahası
(9)tavsiye niteliğindeki hava sahası
(10)askeri operasyon alanları
(11)tehlikeli alanlar

Bazı insanların kontrollü hava sahası hakkında kafaları karışır. Tüm hava taşıtları değil bazı hava taşıtları kontrollü hava sahasında kontrol edilir ibaresi buna ışık tutabilir. Örneğin IFR hava taşıtları kontrollü hava sahasında her zaman kontrol edilirler fakat yelkenkanat ve yamaç paraşütü gibi VFR hava taşıtları sadece belirli klas kontrollü hava sahasında kontrol edilirler. Yine örneğin VFR hava taşıtları Class E kontrollü hava sahasında kontrol edilmezler.

b.Kontrolsüz Hava Sahası. Kontrolsüz Hava Sahası Hava Trafik Kontrol (ATC) biriminin hava trafiğini kontrol etme yetkisi veya sorumluluğu dışındaki bir hava sahasıdır. Buna rağmen ATC ve Uçuş Servis İstasyon (FSS) birimleri araştırma ve kurtarma için uçuş bilgisi ve uyarı hizmetleri sağlar. Kontrolsüz Hava Sahası aşağıdaki tip hava sahalarından oluşur :
(1)yüksek seviye hava rotaları
(2)alçak seviye hava rotaları
(3)kısıtlı hava sahası
(4)tavsiye niteliğindeki hava sahası
(5)askeri operasyon alanları
(6)tehlikeli alanlar

Kontrol Zonları. Kontrol zonları bazı küçük havaalanları civarlarında VFR ve IFR trafiğinin kontrolünü kolaylaştırmak için belirlenmiştir. Başka bir şekilde belirtilmedikçe, havaalanının merkezinden normal olarak 3 – 10 nautical mil yarıçaplarında ve yüzeyden 3.000 feet AGL ye kadar uzanabilir. Kontrol zonları içindeki tüm IFR trafiği kontrol edilir. VFR trafiği ise sadece işletilen bir kule varsa kontrol edilir. Bu durumda ve kontrol zonuna girmeden önce yelkenkanatlar ve yamaç paraşütleri havaalanı operatörü veya havaalanı kontrol kulesinden yetki almak zorundadır.

Küçük Havaalanı Trafik Zonları. Bu zonlar bazı kontrolsüz küçük havaalanlarını çevreler. Normal olarak havaalanı merkezli 5 NM yarıçapındadır ve dikey olarak 3.000 feet AGL ye kadar uzanır. Kontrollü bir hava sahası bir uçuş güzergahı tarafından kesilmiyorsa, kontrolsüz hava sahasında olduğu için yelkenkanatlara ve yamaç paraşütlerine açıktır.

Kontrol Alanları. Alçak seviye hava sahasındaki kontrol alanları kontrollü hava sahalarından oluşur ve hava yolları, kontrol alan uzantıları, geçiş alanları veya terminal kontrol alanları şeklinde tanımlanır. Yelkenkanatlara ve yamaç paraşütlerine kontrol alanlarında müsaade edilmez.

a.Alçak seviye hava yolları. Alçak seviye hava yolları iki telsiz haberleşme destek birimi arasında konumlandırılır. Bu tip hava yolları 2.200 feet AGL den alçak seviye hava sahasının tavanına kadar ve ilgili haritalarda gösterildiği üzere hava yolu sınırları dahilindeki tüm hava sahasını içerir. VHF/UHF ve LF/MF hava yolları kapsamlarının aynı olmadığına dikkatinizi çekeriz.

b.Kontrol alan uzantıları. Kontrol alan uzantıları belirlenmiş alçak seviye kontrollü hava sahalarıdır ve bunlar yoğun havaalanlarındaki IFR trafiğine ilave hava sahası temin etmek için ya da iki kontrol alanını birleştirmek amacıyla tanımlanır. Normalde kontrol alan uzantıları 2.200 feet AGL de konumlanır ve alçak seviye hava sahasının tavanına kadar uzanır. Hatta bazı kontrol alan uzantılarının üst sınırları daha yüksek irtifalara dogru da konumlandırılabilir.

c.Geçiş alanları. Geçiş alanları tanımlanmış boyutlardaki kontrollu hava sahalarıdır. 700 feet AGL den başlayarak ve eğer başka bir şekilde belirtilmemişse bir üstteki kontrollü hava sahasının tabanına kadar uzanırlar. Geçiş alanları aletli yaklaşma veya kalkış prosedürleri için ilave kontrollü hava sahası temin eder.

d.Terminal kontrol alanları (TCA). TCA Terminal Kontrol Birimi (TCU) tarafından kontrol edilen tanımlanmış kontrollü hava sahalarıdır ve IFR uçuşlara hava trafik hizmeti sağlar. TCA nın limitleri kontrol alan uzantılarına benzerdir fakat fark olarak yüksek seviye hava sahalarına kadar genişleyebilir. Askeri TCA ise normal TCA gibidir fakat olası askeri hava taşıtları için askeri TCU özel destek ve hava trafik hizmeti verir.

Alçak seviye hava rotaları. Alçak seviye hava rotaları aşağıdaki istisnalar hariç alçak seviye hava yollarına benzerdir.
a.yer seviyesinden başlar
b.kontrolsüzdür

Hava Sahası Sınıflandırmaları :
Bir ülkenin hava sahası aşağıda listenen hava sahalarından biri olarak sınıflandırılır. Yelken kanatlar ve yamaç paraşütleri bu hava sahalarının sadece bazılarında uçuş yapabilir.

a.Class A Hava Sahası. Class A Hava Sahası VFR hava taşıtı haricinde operasyonel ihtiyacın var olduğu duruma işaret eden hava sahasıdır. Tüm operasyonlar IFR altında yönetilmelidir ve ATC talimat ve geçiş iznine tabidir. Tüm uçaklara ATC ayrımı sağlanır. Class A Hava Sahası tüm yüksek seviye kontrollü hava sahalarının tabanından başlayarak FL600’ü de içine alacak şekilde tanımlanmıştır. Yelkenkanatlara ve yamaç paraşütlerine Class A Hava Sahasında müsaade edilmez.

b.Class B Hava Sahası. Class B Hava Sahası IFR hava taşıtlarına hava trafik kontrol hizmeti sağlamak ve VFR hava taşıtlarını kontrol etmek için operasyonel ihtiyacın var olduğu hava sahasıdır. Operasyonlar IFR veya VFR altında yürütülebilir. Tüm hava taşıtları ATC talimat ve geçiş iznine tabidir. Tüm uçaklara ATC ayrımı sağlanır. Class B Hava Sahası 12.500 feet ASL üzeri tüm alçak seviye kontrollü hava sahaları veya minimum IFR irtifa rotasının üzerinden (hangisi daha yüksekse) başlayarak dahil etmemek üzere 18.000 feet ASL ye kadardır. Kontrol zonları ve yardımcı terminal kontrol alanları da Class B Hava Sahası olarak sınıflandırılabilir. Yelkenkanatlara ve yamac parasutlerine Class B Hava Sahasında müsaade edilmez.

c.Class C Hava Sahası. Class C Hava Sahası IFR ve VFR uçuşların her ikisine de müsaade edilen kontrollü hava sahasıdır fakat VFR uçuşlarının giriş için ATC den geçiş izni alması gerekir. VFR ve IFR hava taşıtları arasında ATC ayrımı sağlanır. Hava taşıtına trafik bilgisi de verilir. İlgili ATC biriminin operasyonel olmadığı zamanlarda Class C olarak tanımlanmış hava sahası Class E olur. Kontrol zonları ve yardımcı terminal kontrol alanları da Class C Hava Sahası olarak sınıflandırılabilir.

Class C Hava Sahasında VFR uçuş yapan yelkenkanatlar ve yamaç paraşütleri hava sahasına girmeden önce ilgili hava trafik kontrol birimiyle iki yönlü telsiz teması kurmak ve hava sahasına girmeden önce ATC biriminden geçiş izni almak zorundadır. Gün ışığında ve Meteorolojik Görüş Koşulları (Visual Meteorological Conditions - VMC) altında, uygun şekilde çalışan iletişim cihazına sahip olmayan hava taşıtıyla Class C Hava Sahasında VFR uçuşa geçmek isteyen bir pilot uçuş başlamadan önce ATC den hava sahasına giriş ve uçuş iznini almışsa Class C Hava Sahasına girebilir.

d.Class D Hava Sahası. Class D Hava Sahası IFR ve VFR uçuşların her ikisine de müsaade edilen kontrollü hava sahasıdır fakat VFR uçuşlarının hava sahasına girmeden önce ilgili TCA ile iki yönlü telsiz teması kurması gerekmektedir. Sadece IFR altındaki hava taşıtlarına ATC ayrımı sağlanır. Hava taşıtına trafik bilgisi de verilir. Ekipman ve iş yükü müsaade ettiği sürece uyuşmazlık çözümü ATC tarafından sağlanır. İlgili ATC biriminin operasyonel olmadığı zamanlarda Class D olarak tanımlanmış hava sahası Class E olur. Kontrol zonları ve yardımcı terminal kontrol alanları da Class D Hava Sahası olarak sınıflandırılabilir.

Class D Hava Sahasında VFR uçuş yapan yelkenkanatlar ve yamaç paraşütleri hava sahasına girmeden önce ilgili hava trafik kontrol birimiyle iki yönlü telsiz teması kurmak zorundadır. Gün ışığında ve Meteorolojik Görüş Koşulları (Visual Meteorological Conditions - VMC) altında, uygun şekilde çalışan iletişim cihazına sahip olmayan hava taşıtıyla Class D Hava Sahasında VFR uçuşa geçmek isteyen bir pilot uçuş başlamadan önce ATC den hava sahasına giriş ve uçuş iznini almışsa Class D Hava Sahasına girebilir.

Yelken kanadın ve yamaç paraşütünün Class C Hava Sahasındaki hava trafik kontrol ile temasa geçme zorunluluğunun ana nedeni, ATC ye Class C Hava Sahasındaki IFR ve VFR ucuşları arasında ayrımı sağlama emri verilmiş olmasıdır. Class D Hava Sahasında ise hava trafik kontrol ile temas geçmek gerekmez çünkü ATC ye Class D Hava Sahasındaki sadece IFR uçuşları arasında ayrımı sağlama emri verilmiştir. Bu durumda hava trafik VFR trafiğinin nerde olduğunu bilme ihtiyacında değildir.

Class C ve Class D hava sahalarında yapılan uçuşlar arasındaki fark güç algılanabilir fakat önemlidir. Class C Hava Sahasında uçmak isteyen bir pilota ATC bu geçiş iznini esirgeyebilir. Class D Hava Sahasında ise ATC bu geçiş iznini esirgeyemez. ATC nin bir yelkenkanadın ve yamaç paraşütünün Class C Hava Sahası içinde uçmasına izin verebileceği muhtemel olmayabilir ama imkansız da değildir, çünkü basit anlamda yelkenkanat / yamaç paraşütü bilinmeyeni temsil eder ve izini takip etmesi zordur. Diğer bir sebep ise yelkenkanadın ve yamaç paraşütünün radar sinyal dönüşleri çok düşüktür ve sinyal göndermek için transponder taşımaz. Son olarak yelkenkanadın ve yamaç paraşütünün motor gücü yoktur ve dolayısıyla ATC talimatlarını harfiyen yerine getirmesi zordur veya imkansızdır.

e.Class E Hava Sahası. Class E Hava Sahası operasyonel ihtiyaç duyulduğu zamanlarda kullanılmak üzere tanımlanmış bir kontrollü hava sahasıdır fakat Class A, B, C veya D Hava Sahası için belirtilen gereksinimleri taşımaz. Operasyonlar VFR veya IFR altında yürütülebilir. Sadece IFR altındaki hava taşıtlarına ATC ayrımı sağlanır. VFR için özel şartlar yoktur. Operasyonel bir kontrol kulesi olmaksızın tesis edilmiş alçak seviye hava yolları, kontrol alan uzantıları, geçiş alanları veya kontrol zonları Class E Hava Sahası olarak sınıflandırılabilir.

YPYK Federasyonunun yazılı sınavını geçmiş 16 yaşından büyük pilotlar Class E Hava Sahasında yelkenkanat ve yamaç paraşütü ile VFR uçuşu yapabilirler. Buna ilaveten, yelkenkanat ve yamaç paraşütü manyetik pusula ve altimetre teçhizatına sahip olmalı, uçuş XC yani kros uçuşu olmalı ve pilot kalkış zamanı ve Class E Hava Sahasındaki tahmini uçuş süresini en yakın uçuş servis istasyonuna (FSS) bildirmelidir.

Bazı kurallar birbirine girmiş gibi görünebilir ve Class C, D ve E hava sahasındaki uçuşlar birbirine karışıyor gibi olabilir. Örneğin Class E hava sahasında uçmak isteyen yelkenkanat ve yamaç paraşütü pilotunun yerine getirmesi gereken şartlar yönetmelikle tanımlı olabilir fakat Class C ve D hava sahası için aynı şartların geçerliliği hakkında yönetmelikte bir bahis yer almayabilir. Hatta Class C ve D hava sahasındaki uçuşlar içinde yelkenkanada ve yamaç paraşütüne dair spesifik hiç bir düzenleme yoktur. Yönetmelikte var olan düzenlemeler bu hava sahalarındaki VFR uçuşlarının yürütüleceği hava taşıtlarına hitap eder. Yelkenkanadın ve yamaç paraşütünün hava taşıtı olarak kabul edilmesinden beri bu düzenlemeler yelkenkanat / yamaç paraşütü için de uygulanmakta ve Class C ve D hava sahasında yelkenkanat ve yamaç paraşütü ucuşları yasaklanmamaktadır. Bu yorumu Sivil Havacılığın da kabul etmesi ve onaylaması gerekir.

f.Class F Hava Sahası. Class F Hava Sahası tanımlanmış boyutlardaki bir hava sahası olup içindeki faaliyetler sınırlandırılmıştır. Faaliyetlerin sınırlanması ve/veya bu faaliyetlerle ilişkisi olmasa da kısıtlamalar hava taşıtı operasyonlarına mecburen uygulanabilir. Özel kullanım amaçlı hava sahası Class F Tavsiye niteliğinde (Advisory) veya Class F Kısıtlı (Restricted) olarak sınıflandırılabilir ve kontrollü hava sahası, kontrolsüz hava sahası veya ikisinin bileşiminden oluşabilir. Aktif kullanılmadığı zamanlarda kendisini çevreleyen uygun bir hava sahasının kurallarının Class F Hava Sahası alanları için geçerli olacağı varsayılacaktır. Ülke içindeki her kısıtlı ve tavsiye niteliğindeki alana aşagıdaki gibi veya benzeri özel bir kimlik kod grubu tahsis edilmiş olmalıdır. Yelkenkanatlar ve yamaç paraşütleri Class F Tavsiye niteliğindeki Hava Sahasında kullanılabilir.

(1)Bölüm A : Ulusal harfler CY
(2)Bölüm B : Kısıtlı alanlar için R harfi (uluslararası sular üzerinde bulunan kısıtlı alandaki tehlikeli alanlar için D harfi) veya Tavsiye niteliğindeki alanlar için A harfi
(3)Bölüm C : Alanı tanımlayan 3 haneli bir rakam.
(4)Bölüm D : Tavsiye niteliğindeki alanlarda aşağıdaki harfler alanda yapılacak faaliyetin tipine işaret eder (3 haneli rakamdan sonra parantez içinde) :
A : Aerobatik
F : Hava taşıtı test alanı
H : Yelkenkanat
M : Askeri operasyonlar
P : Paraşüt
S : Süzülerek yükselme (soaring)
T : Eğitim

g.Class G Hava Sahası. Class G Hava Sahası Class A, B, C, D, E veya F Hava Sahası olarak belirlenmemiş hava sahasıdır ve içindeki ATC hava trafiği üzerinde kontrol uygulayacak ne yetki ne de sorumluluğa sahiptir. Sonuç olarak Class G hava sahası tamamıyla kontrolsüz hava sahasıdır. Yelkenkanatlar ve yamaç paraşütleri herhangi bir kısıtlama olmaksızın Class G Hava Sahasında kullanılabilir.

Kullanıcı avatarı
Mali
Mesajlar: 21
Kayıt: 20.06.2008, 18:00
Ad Soyad: Mehmet Ali Armutlu
Şehir: Ankara
Aldığı Beğeni: 0 / 0
Pilot Menüsü: 

Mesaj #5 gönderen Mali » 1 on yıl 4 yıl önce (22.10.2009, 13:17)

Akın Bey,

Güncelleme için teşekkürler. Eylül 2008 yazınızın son cümlesinden de yola çıkarak kontrolsüz hava sahasında ve kısıtlama olmayan bölgelerde irtifa limitlerini ve diğer hava taşıtlarını gözeterek uçmanın sorun yaratmayacağı sonucu çıkarılabilir sanırım.

Alperen kardeşim, bildiğim kadarıyla Konya havaalanı hem sivil hem de askeri uçakların kullanımında. Askeri uçakların hangi irtifa ve rotaları kullandıklarını bilemiyorum. Hafta içi uçuşlarınızda oldukça temkinli olmanızı, hafta sonu faaliyet saatlerini de aşağıdaki adresten takip etmenizi tavsiye ederim. Sanırım belirli dönemlerde yapılan tatbikatlar NOTAM ile bildiriliyor.

https://www.notams.jcs.mil/dinsQueryWeb ... LocId=LTAN

Ayrıca tüm illerdeki havaalanı bilgilerine

http://www.turksim.org/fir/list_airports.php

adresinden şimdilik ulaşabiliyorsunuz..


Selam ve saygılar.

Mehmet Ali Armutlu